E-Atıkların Zararları

E-atıkların zararları kontrolsüz şekilde doğaya salınması ile ilgilidir. Dünyada her geçen gün hammaddeye olan ihtiyaç artar. Bu da beraberinde geri dönüşümün bir ihtiyaçtan ziyade bir zorunluluk olduğunu ortaya çıkarmıştır.

E-atık bir zorunluluk olmasının yanında aynı zamanda büyük bir sorundur. E-atık probleminin çözümü için her şeyden önce insanların bilinçlenmesi gerekir. Söz konusu problemin çözümü eğitimle başlar. İnsanlar genellikle kâğıt, teneke kutu, şişe gibi malzemelerin geri dönüşümü konusunda bilinçleniştir. Doğaya kontrolsüz şekilde atılan e-atıklar da doğru bilinçlenme sonucunda geri dönüşümle tekrar kullanıma kazandırılır.

Bazı belediyeler bu konuda bilinçlendirme kazandırmak maksadıyla e-atık transfer istasyonları kurmuştur. E-atıkların güvenli şekilde imha edilmesi ve güveli şekilde atılması ya da kullanıma kazandırılması takip edilmelidir.

Dünya genelindeki e-atık toplama ve dönüşüm sistemi incelenirse şu sonuca ulaşılır. Birçok ülkede yasa dışı e-atık geri dönüşümünü engellemek için çeşitli sertifika programları uygulanmıştır.

Elektronik atıklar birçok zararlı elementlerden oluşur. E-atıklar zehirli maddeler içerdiklerinden bilinçsiz bir şekilde yok edilmeye çalışıldığında çevre ve insan sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Çevremizde hiçbir eşyada bir araya gelemeyecek onlarca zararlı element, elektronik eşyaların içerisinde bir araya gelmiş halde hayatımız da yer alıyor. Elektronik atıkların içerisindeki zararlı elemenler ve verdikleri zararlar şu şekilde açıklanabilir.

Kurşun (Pb): Pb’nin sağlık üzerine olumsuz etkileri iyi bilinmektedir. Çocuklarda beyin hasarı ve üreme bozuklukları Pb’ye maruziyetten birçok üründen yasaklanmıştır. CRT tüpleri, eski lehimler ve entegre devreler kurşun içerir.

Cıva (Hg): Düşük dozlarda bile zehirlidir ve beyin ve böbreklere zarar verir. Anne sütüyle geçebilir. Bir çay kaşığının 70’te biri bile 20 acre’lık bir göldeki suyu kirletip yaşayan balıkların yenmesini engeller.

Kadmiyum (Cd): Cd insan vücudunda böbrekte birikir ve insanı zehirler. Kırılgan kemiklere etkisi vardır. Yüzeye bindirilmiş aletler, yonga resistörleri, infrared dedektörleri, yarı iletkenler ve eski tip CTR tüpleri Cd içerir. Ayrıca plastiklerde stabilizatör olarak kullanılır.

Bromlu Alev Geciktiriciler (BFR): Normal gelişme için hormonal fonksiyonları önemli derecede etkiler. BFR işyeri ve ofislerdeki bilgisayarlar üzerindeki tozlarda bulunmaktadır ve ABD ve İsveç’te anne sütünde çok fazla miktarda rastlanmıştır.

Fosfor (P): CTR tüpün iç yüzünü kaplamak için kullanılır. Kırılan tüplerden oluşan tozların teneffüsü çok risklidir. Fosforun zararı pek fazla bilinmemektedir.

Baryum (Ba): CRT tüpünden radyasyonu azaltmak için kullanılır Kısa süre Ba maruziyeti beyin şişmesine, kas zayıflığına, kalp ve karaciğer hastalığına neden olabilmektedir.

Altı Değerlikli Krom (Cr+6): Korozyon koruması ve işlenmemiş galvaniz çelik levhalar ve serleştirilmiş çelik için kullanılır. DNA hasarı ve astimik bronşite sebep olabilir.

Berilyum (Be): Ana kart ve bağlantılarda bulunur. Son zamanlarda Be kanserojen olarak sınıflanmaktadır.

Plastikler: Bir bilgisayarda ortalama 7 kg civarında PVC’de içeren plastik bulunur. Belli sıcaklıkta yandığında dioksin oluşur. Plastik kombinasyonları basılı devrelerde, PVC en tehlikeli plastiktir.

E-atıkların geri dönüşüme gönderilmesi sayesinde çevre ve doğal kaynaklar korunur, enerji verimliliği sağlanır ve atıkların yapısındaki değerli maddeler sayesinde ülke ekonomisine katkı sağlanmış olur. Bu tür atıklar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisans verilmiş firmalar tarafından geri dönüşümü/kazanımı sağlanmalıdır.

NMG Geri Dönüşüm San. ve Tic. A.Ş.: 0212 858 06 64-65 / e-atik@nmg.com.tr

E-Atıklardan Kaynaklı Hastalıklar

Elektronik atıklar, kullanım süresini doldurmuş elektronik ekipmanlardır. E-atıkların zararları içerdiği maddelerden kaynaklıdır. Elektronik cihazların üretiminde kurşun, cıva, brom, baryum gibi zararlı maddeler kullanılır. Özellikle kurşun elementi insan sağlığı için çok zararlıdır. Kurşunun yol açtığı bir kısım hastalıklar şunlardır.

• Öğrenme güçlüğü,
• Beyin ödemi,
• Sindirim problemleri,
• Bilinç kaybı,
• Mide bulantısı,
• Davranış bozuklukları,
• Kalpte ritim bozuklukları,
• Baş ağrısı.

Elektronik cihazların yapımında kullanılan zararlı maddelerden biri de cıvadır. Cıvanın yol açtığı sağlık problemlerinin neredeyse tamamının tedavisi mümkün değildir. Bu kapsamda karşılaşılan hastalıklar şunlardır:

• Alzheimer,
• Kronik yorgunluk,
• Parkinson,
• Epilepsi,
• Otoimmünite (bağışıklık sisteminin ters çalışması)
 

E-Atıkların Zararlarından Kurtulma Yolları

E-atıkların zararları birçok baş